Historische dorpsbeek
Het is een historische dorpsbeek met een hoge ecologische waarde. De molenlocaties vormen nu een knelpunt voor de vispasseerbaarheid.
De Ugchelse beek loopt vanuit twee verschillende sprengkoppen in het bos ten zuiden van de A1 via een aantal weilanden het dorp Ugchelen in.
Het is een historische dorpsbeek met een hoge ecologische waarde. De molenlocaties vormen nu een knelpunt voor de vispasseerbaarheid.
De Ugchelsebeek is een voorbeeldproject voor klimaatadaptie in Nederland.
In 2013 is op de molenlocatie Hocatex de beek opgeknapt, er zijn een nieuw waterrad en een vistrap aangelegd. In 2014 is de gecombineerde visie voor de Ugchelsebeek en Schoolbeek vastgesteld. In 2016 is een vistrap aangelegd tussen de Schoolbeek en de Ugchelsebeek.
Bij de uitwerkingen van de Ugchelse beken is veel aandacht voor cultuurhistorie, ecologie en duurzaam waterbeheer. De inzet is om zeker het leefmilieu voor de beekprik te verbeteren en uit te breiden. Andere soorten profiteren hiervan mee. De beekprik is een zeldzame en kwetsbare soort en komt in een aantal deeltrajecten van de Ugchelse beken voor.
De deeltrajecten zijn:
De Ugchelsebeek Noord is het deeltraject tussen de Eendrachtstraat in Apeldoorn en de Jan van Houtumlaan in Ugchelen.
In 2017 is gewerkt aan de uitwerking van de Ugchelsebeek Noord. Het voorlopig ontwerp dat werd toegelicht tijdens een inloopbijeenkomst op 27 juni 2017 is daarna uitgewerkt in een definitief ontwerp en een bestek voor de beekzone. Op 6 februari 2018 vond een inloopbijeenkomst plaats om bewoners te informeren over de uitvoering. De realisatie vond plaats tussen is begin 2018 en begin 2019.
De bestaande beek is opgeknapt en voorzien van een nieuwe leemlaag en beschoeiing waar dit nodig was. Ook zijn er kleine lengtes nieuwe beek toegevoegd. Op veel plekken is langs de beek inheemse beplanting aangebracht. Om het voor vissen mogelijk te maken stroomopwaarts te zwemmen is op een enkele plek een vistrap in de beek gemaakt. Er zijn ook prikkepoelen aangelegd. Dit zijn verbredingen in de beek waar de stroomsnelheid daalt en waar larven van beekprikken kunnen opgroeien in “zand”banken. In het Carrouselpark is een waterberging gemaakt tussen de Ugchelsebeek en de Winkewijert. Hier is ruimte voor het bergen van water(pieken), bij voorbeeld wanneer het hard geregend heeft. Als het vriest kan de waterberging als ijsbaan worden gebruikt. Op enkele plekken zijn de oude molenlocaties zichtbaar gemaakt door vervalpunten. Zo is er bij het Carrouselpark een nieuwe waterval gemaakt en bij de Bogaardslaan een vistrap met een verdeelwerk. De beek is voor een groot deel te zien vanaf het pad ernaast en vanaf de bruggen die de beek kruisen. De foto's en het voorlopige ontwerp deel 1 (pdf, 13 MB) en deel 2 (pdf, 8 MB) geven een beeld van de nieuwe inrichting van de beekzone.
De Ugchelsebeek Midden is het deeltraject tussen de Jan van Houtumlaan in Ugchelen en de snelweg A1.
In 2017 is gewerkt aan het ontwerp van de Ugchelsebeek Midden. Het voorlopig ontwerp is toegelicht tijdens een inloopbijeenkomst op 28 september 2017. Daarna is het verder uitgewerkt. In 2018 is de realisatie gestart en in 2019 afgerond.
Naast recreatie en duurzaam waterbeheer is vooral natuurontwikkeling een belangrijk onderwerp in deze uitwerking. Uit de beek is slib verwijderd en in de beek zijn kleinschalige maatregelen voorgesteld om het leefmilieu van de beekprik te verbeteren. Dat gebeurde door verschillende stroomsnelheden te creëren. De weide in de beekzone is verschraald voor de ontwikkeling van meer natuurwaarden. Om de natuur meer kansen te geven is de voedselrijke bovenlaag van het weiland verwijderd. Hierdoor is de ondergrond nu sterk gevarieerd in opbouw met stukken arm zand, veenlagen en wat rijker delen. Dit is een heel geschikte ondergrond voor natuurontwikkeling naast de Ugchelsebeek. Op de voedselarme en gevarieerde ondergrond krijgen meer verschillende plantensoorten een kans (rijkere natuur). Hierdoor krijgt de biodiversiteit een positieve impuls. De weide langs de beek is omgetoverd tot een natuurgebied met een gevarieerd bloemrijk grasland. Ook zijn twee poelen aangelegd, waarvan vooral amfibieën profiteren. Het gebeid is helemaal toegankelijk gemaakt voor wandelaars en spelende kinderen. In het natuurgebied is een vlonderpad aangelegd en is de ijsbaan opgeknapt.
De Ugchelsebeek Zuid bestaat uit de sprengkoppen en beken van de Ugchelesebeek en de Steenbeek, ten zuiden van snelweg A1. We gaan de voorbereiding en uitvoering van dit gebied stap voor stap aanpakken.
Tussen de Casimirlaan en de Hamermolen gaan we de Ugchelsebeek opknappen. Dit gebeurt tussen 21 oktober en begin december 2024.
Nu kunnen vissen bij de Hamermolen niet tegen de stroom in zwemmen vanwege het molenrad en het hoogteverschil. Daarom maken we een vistrap, iets verder van de molen. Met de vistrap kunnen vissen stap voor stap het hoogteverschil overbruggen. Dit helpt vooral de beekprik, een zeldzame vissoort, om beter te overleven. De vistrap wordt gemaakt in het najaar van 2025.
We hebben een plan om de Steenbeek te herstellen. We gaan de bestaande beek opknappen en een ondergronds deel weer bovengronds brengen. Eind 2023 hebben we dit plan besproken met betrokkenen. De reacties waren positief en we hebben enkele aanpassingen gedaan. Een groot deel van de beek ligt op particulier terreinvan papierfabriek VHP. We zullen overleggen met dit bedrijf over de uitvoering, die gepland staat voor het najaar van 2025.
We maken ook een plan voor het deel van de Ugchelsebeek tussen de Hamermolen en de Keienbergweg. Dit plan gaat over het opknappen van de beek. Ook hier komt een vistrap en we bekijken hoe we de resten van de oude molen van Altena kunnen behouden. De eerste gesprekken met eigenaren zijn begonnen. In het najaar van 2024 zal het voorlopige plan worden besproken tijdens een inloopsessie. De uitvoering is gepland voor het najaar van 2025.
Apeldoorn is een groene gemeente. Dit willen we graag behouden en daarom focussen we ons op het versterken van ons groene karakter.
Meer informatieHeeft u een vraag? Of wilt u meer informatie?
