Architectuur van kwaliteit

Er was niet alleen sprake van uitbreiding: in de stad werd ook meer bijgebouwd, met name in het centrum waar in de jaren zestig van de twintigste eeuw een kaalslag was veroorzaakt. Ruim een decennium later hebben deze nieuwe projecten van het centrum weer een herbergzame stad gemaakt, zoals het voormalige mantelhuis Buining waar tegenwoordig appartementen en winkels zijn.

Uit het onderzoek naar het Post70-erfgoed blijkt dat de architectuur uit deze periode in Apeldoorn van hoge kwaliteit is. Met name op het gebied van kantorenbouw kent de stad bijzondere voorbeelden, zoals het ‘Kantoorgebouw De Heeze’ aan de Christiaan Geurtsweg van architect Tido Wiarda, die meerdere bijzondere gebouwen in Apeldoorn heeft ontworpen. Ook in de wijken vind je waardevolle woningbouwprojecten zoals de ‘Versprongen woningen’ in de Maten en het woonerf ‘De Zeis-De Haarhamer’ in de Heeze.

Van inventarisatie naar aanwijzing

In 2021 zijn we gestart met een inventarisatie van de architectuur, stedenbouw en landschapsarchitectuur uit de periode 1970-1990. De gemeente wilde weten welke gebouwen, wijken, openbare ruimte en groen het verhaal van Apeldoorn uit deze periode het beste vertellen. Dit doen we om te voorkomen dat waardevol jong erfgoed wordt gesloopt of ingrijpend wordt verbouwd. Op die manier kunnen we de identiteit van Apeldoorn behouden en blijft de stad herkenbaar. Apeldoorners dachten mee over welke panden horen bij de ‘collectie Apeldoorn’.

Het onderzoek naar het jonge erfgoed heeft geleid tot het rapport ‘Apeldoorn Post70’. Dit rapport vertelt het verhaal van Apeldoorn tussen 1970 en 1990, en laat zien welke gebouwen en gebouwgroepen geselecteerd zijn voor de longlist en de shortlist. De panden op de shortlist zijn daarna verder onderzocht op cultuurhistorische waarden. Acht gebouwen of gebouwgroepen worden nu beschermd als gemeentelijk monument en vier als gemeentelijk beeldbepalend pand.

Daarnaast willen we nog zes woonbuurten beschermen als gemeentelijk beschermd gezicht. De raad neemt hierover later in 2024 een besluit. Op 17 juni 2024 hebben we een inloopbijeenkomst georganiseerd voor bewoners en eigenaren. De informatieborden die tijdens de bijeenkomst zijn getoond en de concept-beschrijvingen van de beschermde gezichten, kunt u bekijken bij Downloads. 

Gemeentelijke monumenten

Door een pand aan te wijzen als monument, worden ingrijpende wijzigingen of sloop voorkomen. Wanneer u een gemeentelijk monument gaat verbouwen heeft u meestal een omgevingsvergunning nodig.

Beeldbepalende panden

Van deze gebouwen of gebouwgroepen, vinden we het belangrijk om het originele uiterlijk zoveel mogelijk te bewaren. Wanneer u een beeldbepalend pand wilt slopen, heeft u een omgevingsvergunning nodig.

Beschermde stads- en dorpsgezichten

Beschermde stads- en dorpsgezichten zijn bijzonder en zeer waardevol vanwege hun ontstaan. Dit is vaak terug te zien in inrichting van het gebied, de bebouwing, de wegen en het groen. De gemeente Apeldoorn kent drie rijksbeschermde stadsgezichten: De Parken, Hoog Soeren en Radio Kootwijk en drie gemeentelijk beschermde stads- en dorpsgezichten: de Indische buurt, de Metaalbuurt en Wiesel. Daar komen nu vijf woonbuurten bij zoals de Versprongen woningen in de Maten en de woonbuurt De Wiekelaar in Loenen. Ook wederopbouwgebied Kerschoten wordt straks beschermd stadsgezicht. Wanneer u een gebouw of bouwwerk in een beschermd gezicht wilt slopen, heeft u een omgevingsvergunning nodig.

Omgevingsplan

De komende jaren werken we als gemeente aan het omgevingsplan, zo ook voor de Post 70-woonbuurten die we als beschermd gezicht gaan aanwijzen. Voor deze woonbuurten regelen we in het omgevingsplan hoe we omgaan met bijvoorbeeld bouwregels, groen en openbare ruimte.

Op de lijst

Op de monumentenlijst staan alle beschermde rijksmonumenten, gemeentelijke monumenten, beeldbepalende panden, karakteristieke panden en de beschermde stads en dorpsgezichten van Apeldoorn.

Downloads

De Post 70-lijst

Deze lijst is een overzicht van de Post 70-gebouwen die worden beschermd als gemeentelijk monument, beeldbepalend pand of beschermd stads- of dorpsgezicht. Bekijk hier de Post 70-lijst (pdf, 81 kB).

Download de concept-beschrijvingen van de woonbuurten die we als beschermd stads- of dorpsgezichten willen aanwijzen:

• De Wiekelaar in Loenen (pdf, 2,9 MB)
• De drive-in-woningen in de Maten en Zevenhuizen (pdf, 2,2 MB)
• De versprongen woningen in de Maten (pdf, 2,3 MB)
• De witte woningen in de Maten (pdf, 2,6 MB)
• De Zeis-Haarhamer (pdf, 3,9 MB)

Verder lezen

Wilt u het rapport ‘Apeldoorn Post70’ lezen? Dan kunt u deze downloaden op de website van CODA.

Wilt u meer weten over bijvoorbeeld de wijk De Maten en de bijzondere woningbouw daar? Neem eens een kijkje op de website van bureau Barzilay+Ferwerda van architect Marcel Barzilay en stedenbouwkundige Ruben Ferwerda.