Het college van burgemeester en wethouders van Apeldoorn komt met een pakket aan voorstellen om 15 miljoen euro anders te besteden. Deze zogenaamde ‘ombuigingen’ zijn nodig om Apeldoorn financieel gezond te houden. En om ruimte te maken om te kunnen blijven investeren in Apeldoorn.
De gemeenteraad gaf het college de opdracht om met deze voorstellen te komen. Dit project kreeg de werktitel ‘Nieuw-voor-Oud’ mee. Omdat heel kritisch is gekeken naar wat we allemaal doen en of alles nog goed aansluit bij het beleid van nu. Beleid dat hard nodig is vanwege de grote maatschappelijke opgaven die in onze samenleving spelen en beleid waarmee het college inzet op het verbeteren van de ‘Brede Welvaart’ van Apeldoorn.
Allerlei mogelijke ombuigingen zijn in kaart gebracht. Het college koos daaruit een pakket aan voorstellen die samen als ‘voorkeursscenario’ aan de gemeenteraad zijn voorgelegd.
Lees ook het nieuwsbericht: Apeldoorn maakt ruimte voor investeringen in de toekomst
Bij het samenstellen van deze voorkeurslijst heeft het college gezocht naar een goede balans van voorstellen over alle verschillende onderwerpen waar de gemeente op actief is. Op deze pagina kunt u alle voorstellen bekijken die in het voorkeursscenario van het college staan en vindt u links naar meer informatie.
Op 30 mei organiseerde de gemeenteraad een avond vol met gesprekken met organisaties, ondernemers en inwoners over de verschillende thema’s en voorstellen. De gesprekken zijn opgenomen en kunt u hier terugkijken.
Heeft u een vraag voor de gemeenteraad? Die kunt u stellen via gemeenteraad@apeldoorn.nl
De voorstellen zijn de afgelopen tijd op meerdere momenten besproken in de gemeenteraad. Op 13 juni besprak de raad alle reacties die zijn ontvangen op de voorstellen. Die opbrengst is beschreven in een raadsrapportage. Op 27 juni behandelde de gemeenteraad het ‘financieel perspectief’. Dit document biedt een overzicht van de financiële situatie van Apeldoorn.
Op 11 juli stond de definitieve besluitvorming gepland over de voorstellen en het financieel perspectief. In de aanloop naar deze raadsvergadering werd duidelijk dat de gemeenteraad dat niet haalbaar vond en er meer tijd voor wilde nemen.
Op 4 juli besloot de raad om de Nota Nieuw-voor-Oud en het financieel perspectief te zien als ‘richtinggevend’ voor de MPB (Meerjarenprogrammabegroting) 2025-2028, waarover de raad op 7 november 2024 beslist. Dat betekent dat er nu nog niets definitief besloten is. Dat gebeurt pas bij de behandeling van de MPB in november.
Wel werd via een aantal moties en amendementen duidelijk welke aanpassingen de gemeenteraad graag wil zien rond de besparingsvoorstellen.
Ook werd de motie ‘Nieuw-voor-Oud doen we samen!’ aangenomen. Daarin staat dat het college de opdracht krijgt om de organisaties die geraakt worden door voorstellen de ruimte te geven om de nu voorgestelde noodzakelijke besparingen op een andere manier te realiseren, als zij zelf denken een beter inhoudelijk voorstel te hebben.
Alle organisaties die als gevolg van een voorstel per 2026 rechtstreeks minder geld van de gemeente krijgen, zijn persoonlijk geïnformeerd over hoe zij een alternatief inhoudelijk voorstel voor de taakstelling in kunnen dienen.
Organisaties die geen brief hebben ontvangen, maar wel een alternatief inhoudelijk voorstel hebben voor de invulling van een taakstelling, kunnen reageren door hun voorstel te mailen naar het college van burgemeester en wethouders via gemeente@apeldoorn.nl onder vermelding van ‘Nieuw-voor-Oud traject’.
Op deze pagina vindt u het overzicht van alle moties en amendementen die de raad besprak op 11 juli en wat per motie en amendement besloten is (aangenomen, verworpen, ingetrokken etc).
Uiteraard kunt u fragmenten van de raadsvergadering van 11 juli ook terugkijken. Dat kan via deze pagina in het raadsinformatiesysteem.
In de Nota Nieuw-voor-Oud leest u meer toelichting en achtergrondinformatie over waarom de gemeente met deze voorstellen komt, en hoe het college tot het voorkeursscenario is gekomen.
In de lijst ‘Voorstellen in voorkeursscenario’ hieronder staan de gekozen voorstellen kort beschreven. Voor elk kopje staat het bijbehorende voorstelnummer. Wilt u meer weten over een voorstel? Zoek dan het voorstelnummer op in een van de vier links hieronder. In deze pdf bestanden staat op pagina 1 een inhoudsopgave. Klikt u daar op de juiste titel, dan komt u bij het voorstel.
Let op: in deze bestanden staan ook voorstellen die niet in het voorkeursscenario staan. Dat zijn voorstellen waar het college van B&W dus niet voor kiest, maar die wel in deze overzichten zijn opgenomen. Met de gemeenteraad is namelijk afgesproken dat het college laat zien welke voorstellen allemaal besproken zijn.
We stellen elke vier jaar een integraal veiligheidsplan op (=wettelijke taak), maar de raad prioriteert daarin wat we belangrijk vinden en afhankelijk van die keuzes stellen we incidentele budgetten beschikbaar.
We gaan het zogenaamde ‘bestuurlijke boetestelsel’ toepassen, zoals in andere gemeenten al ingevoerd is. Dit houdt in dat de boetes voor APV overtredingen door de gemeente zelf worden geïnd en de opbrengsten ook naar de gemeente gaan (in plaats van naar CJIB).
De werkwijze rond mantelzorgwaardering verandert niet, gekozen is voor een optie die neerkomt op meer realistisch begroten.
We schrappen het budget dat beschikbaar is om te kunnen anticiperen op bezwaren uit tender procedures. Als er wel bezwaren komen dan bekostigen we de afhandeling uit de algemene reserve.
Als er voor alle gebieden een Vitaliteitsagenda gemaakt is, gaan we daarna alleen met deze aanpak verder in de gebieden waar de veerkracht onder druk staat. Anders gezegd: we gaan ongelijk investeren ten behoeve van gelijke kansen.
We schrappen alleen in 2026 het tijdelijke extra budget wat tot en met 2026 was begroot.
We schrappen de standaard indexatie van het subsidiebudget met 5% voor prijsstijgingen door inflatie. We vragen aanbieders of zij door een efficiencyslag, of door anders of slimmer te werken, dit zelf kunnen opvangen.
De (forse) kosten voor de explosievenontruiming worden door diverse landelijke partijen gedragen. De gemeente betaalde alleen de kosten voor een projectleider, deze kosten laten we in fase 2 ook door de betrokken partners betalen.
Wij zetten in op het bevorderen van zelfstandig reizen van leerlingen naar school, waarbij wij ons richten op ondersteuning van leerlingen met een persoonlijk vervoersplan. Hiermee worden leerlingen begeleid om zelfstandig te reizen of krijgen ze een alternatief vervoersmiddel zoals e-bike of OV. Daarnaast worden de voorwaarden van vervoer herijkt, waarmee de inzet van begeleid reizen eerder gekozen wordt dan het taxi vervoer.
We blijven bijdragen aan de financiering voor de Maatschappelijke Stage (stagemakelaars), maar brengen deze terug naar het niveau van de bijdrage zoals deze er was tot 2022. Het kan zijn dat onderwijspartners gaan aanvullen en de ondersteuning daarmee op zelfde niveau blijft, maar dat is onzeker.
We stoppen met het financieren van extra kunstgrasvelden.
Het budget voor het culturele festival Maaiveld heroverwegen we na de afgesproken looptijd van vijf jaar, omdat we van evenementen verwachten dat ze na verloop van tijd een groot deel van hun eigen financiering kunnen regelen.
We kiezen hierbij voor een lichte bezuiniging en lichte ingrepen. We zien daar ruimte voor omdat we bijvoorbeeld kansen zien om via samenwerkingen op processen efficiencywinst en daardoor kostenbesparingen te realiseren.
We korten op de post ‘overige kosten sportbeleid’. We zien die mogelijkheid omdat we korten op een aantal subsidies die uit deze pot worden betaald. De financiering van het urban activiteitenprogramma blijft wel intact.
Naast de leges voor het aanvragen van een gehandicapten parkeerkaart (GPK), gaan we ook (kostendekkende) leges vragen voor de medische keuring. Minima hoeven geen leges te betalen.
We gaan het Wmo product ‘Begeleiding licht’ inkopen, dit ontbreekt nu in ons aanbod. Daardoor verwachten we dat er minder duurdere Wmo producten worden ingezet.
Inwoners met een Wmo indicatie voor Vraagafhankelijk Vervoer betalen een eigen bijdrage per kilometer die er gereden wordt met PlusOV, verder kunnen zij nu onbeperkt reizen met PlusOV. We kiezen ervoor dit te gaan maximeren op maximaal 1.500 km per jaar.
Naar aanleiding van scenario 1 in dit voorstel - over de thema’s slapen en bewegen - kiezen we ervoor de genoemde activiteiten wél te blijven doen, maar niet vanuit budget JOGG maar vanuit landelijke middelen die we via GALA krijgen. De GALA (Gezond en Actief Leven Akkoord) middelen zijn wel eenmalige gelden.
Vanuit het budget Volksgezondheid realiseren we een beweegaanbod voor inwoners die recht hebben op de RegelRecht regeling. We kiezen ervoor om dit aanbod te beperken tot alleen het aanbod op het populairste onderdeel; het zwemmen.
Wanneer een inwoner een knelpunt in de openbare ruimte ziet (stoeptegel los of overhangend groen), kan een melding openbare ruimte worden gedaan. Door minder meldingen direct op te lossen en meer mee te nemen in het zogenaamde 'cyclische beheer' (als we toch al langskomen voor het gewone onderhoud), besparen we kosten.
We verlagen het niveau van onderhoud van A (hoog) naar B (gemiddeld) in het centrum en stadspark Berg en Bos, in lijn met feit dat we in de rest van Apeldoorn ook B hanteren. Daarnaast halen we minder blad weg en verminderen we de aanpak van de eikenprocessierups.
We willen Malkenschoten (Binky) omvormen naar een plek zonder dieren. In plaats daarvan wordt het een natuurlijke tuin met educatie over stadsdieren en natuur.
We vormen zogenaamde ‘assets’ die relatief duur zijn qua beheer en onderhoud om naar goedkopere assets. Bijvoorbeeld door plantenbakken en eenjarige planten om te vormen tot goedkoper te beheren sierheesters of gras, en duurdere bankjes en prullenbakken (na afschrijving) te vervangen voor standaard bankjes en prullenbakken.
Werkzaamheden zoals het plaatsen van (afzet)hekken, het afsluiten van wegen of rijbanen of de inzet van verkeersregelaars worden niet meer door de gemeente geregeld, maar door de organisatie zelf. Alternatief is dat de gemeente het wel nog doet, maar de kosten in rekening brengt.
Om elektrisch rijden te stimuleren was tot nu laden in gemeentelijke parkeergarages gratis. We kiezen ervoor dat voor laden in deze garages voortaan betaald moet worden, net als bij laadpalen in de openbare ruimte.
Met een andere werkwijze, werken we er naartoe dat we projecten efficiënter en effectiever realiseren. Het draait erom dat we met een meer integrale en scherpere sturing, en door te werken in vaste (gebiedsgerichte) teams of clusters, deze efficiencywinst verwachten te kunnen boeken.
Het programma Energietransitie gaan we anders financieren, we blijven wel alle activiteiten doen. We doen een eenmalige storting in het AOF (Apeldoorn Ontwikkelt Fonds), zodat we dit meerjarig kunnen gebruiken. De (eigen) structurele middelen leveren we in. Dit past bij een programmatische aanpak.
We hebben nieuwe afspraken gemaakt over de plaatsing van ruim 180 abri’s bij bushaltes, inclusief de reclame in deze abri’s. In de afspraken is sprake van een hogere afdracht aan de gemeente, dit levert de gemeente structureel meer geld op.
Inwoners gaan betalen voor een tweede parkeervergunning in wijken waar sprake is van vergunningparkeren. De eerste vergunning blijft gratis, met uitzondering van de binnenstad, waar inwoners nu al betalen voor de eerste vergunning. In de binnenstad gaan mensen meer betalen voor een tweede vergunning.
Met onze economische koers herijken we onze rol en inzet voor de lokale en regionale economie. We brengen focus aan welke ontmoetingen we financieel ondersteunen, budgetteren scherper en stoppen met de inzet van ons relatiemanagement voor de sector Transport & Logistiek.
Het nieuwe Programma Werklocaties is bijna klaar en we kiezen voor een andere manier van begroten, met meer focus, passend bij de voorgestelde werkwijze in dit programma. We kiezen in het programma voor een gebiedsaanpak. We starten op de bedrijventerreinen in Zuid, en na vier jaar volgt een keuzemoment om door te gaan en/of de aandacht te verleggen naar een ander gebied.
In lijn met de kadernota Evenementen kiezen we scherper welke evenementen we wel en welke we niet ondersteunen. Voor grote evenementen is het streven dat er actief wordt ingezet om onder andere meer sponsorgelden aan te trekken. Het college kiest voor optie B uit het voorstel.
We kiezen voor verlaging van het structurele budget omdat we mogelijkheden zien om voor bepaalde projecten ook incidentele financiering te zoeken, onder meer uit het op te richten Binnenstadfonds.
Op aantal punten (met name het aantal contactmomenten) verminderen we de dienstverlening richting een deel van de inwoners met een Participatiewet-uitkering. Hierbij is de zogenaamde ‘perspectieftrede’ waarop iemand is ingedeeld leidend.
We gaan bij uitkeringsaanvragen nog meer uit van vertrouwen dan we al deden. We controleren alleen nog als we (bijna) zeker weten dat het verhaal niet klopt.
In 2026 kan de samenstelling van de politieke partijen wijzigen, waardoor we mogelijk het aantal wethouders en ondersteuning kunnen verminderen.
We gaan intensief inzetten op het verminderen van herhaaltelefoontjes omdat terugbelafspraken die intern zijn doorgezet nog niet nagekomen zijn. Daarnaast investeren we in dienstverlening via digitale kanalen en centraliseren we de werkzaamheden van het decentrale team Bouwen en Verbouwen naar het KCC.
We verhogen de toeristenbelasting en 50% van die opbrengst zetten we weer in ten behoeve van de toeristische sector, waaronder een bijdrage aan evenementen.
In verband met pensionering valt deze functie open. Deze taken willen we voor een deel opvangen binnen de bestaande formatie en een deel van die kosten gaan we aan de regio voorleggen.
We nemen twee eigen advocaten in dienst en gaan daarnaast strakker en meer centraal sturen op de inzet van externe advocaten.
Snijden in de samenleving betekent ook dat we realistisch en kritisch kijken naar onze eigen dienstverlening. Denk aan catering en inzet van dienstauto’s, terwijl misschien een duurzaam alternatief (OV, fiets) voorhanden is. Goed is goed genoeg.
We werken toe naar een transformatie in de bedrijfsvoering, waarbij we doelmatiger en slimmer willen werken. Kernelementen worden centralisatie, standaardisatie, harmonisatie. Ook in de toepassing van digitalisering kijken we vooruit, door te anticiperen op de kansen en mogelijkheden die onder andere AI de komende jaren zal brengen.
We gaan vanuit structurele budgetten minder inhuren en vaker eigen personeel inzetten.
Een aantal voorstellen werkt door in de omvang van de formatie en bijbehorende overheadkosten. Het totaalbedrag is afhankelijk van de uiteindelijke keuzes, daarom is hier geen los voorstel voor opgenomen.
