Ongevraagd advies inzake het leerlingenvervoer
Adviesraad Sociaal Domein Apeldoorn
Adviesraad Sociaal Domein Apeldoorn
Ambtelijk secretariaat
Postbus 9033
7300 ES Apeldoorn
T: 06-28314935
E: adviesraadsociaaldomein@apeldoorn.nl
Datum: 2 februari 2023
Ons kenmerk: ASDA 2023-01
Aan: College van B&W van de gemeente Apeldoorn
CC: Anne ter Vergert
Betreft: Ongevraagd advies inzake het leerlingenvervoer
Geacht college,
Het leerlingenvervoer naar het speciaal onderwijs is zowel landelijk als lokaal een bron van voortdurende zorg. De Nationale Kinderombudsvrouw zegt er het volgende over: ”Kinderen zijn soms uren onderweg, zitten in volle busjes en komen daardoor vaak overprikkeld en moe aan op school. Ook krijgen ze te maken met veel wisselende chauffeurs, die meestal niet pedagogisch onderlegd zijn”. “Eigenlijk kom ik vrijwel alleen maar zaken tegen waar het vervoer zo slecht is voor de ontwikkeling van het kind, dat ze op school niet meer kunnen presteren”. (Bron: https://www.npostart.nl/pointer/15-05-2022/KN_1728255)
Ook lokaal zijn deze problemen aanwezig en herkend. Hierover schreef u uitgebreid in de Raadsbrief van 17 augustus 2022. De genoemde zorgen leven ook in de huidige gemeenteraad en daarover zijn de nodige vragen gesteld (brief 18 okt 2022). Een uitgebreid antwoord volgde, maar de oplossingen lijken nog ver weg. Het betreft 403 kinderen.
Ook wij als Adviesraad Sociaal Domein Apeldoorn maken ons grote zorgen. Het leerlingenvervoer naar het gespecialiseerd onderwijs staat steeds meer onder druk. Het is een maatschappelijk probleem geworden om leerlingen veilig, betrouwbaar en efficiënt naar school te kunnen laten reizen. Maatschappelijke problemen kunnen alleen opgelost worden vanuit een breed maatschappelijk draagvlak en een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Niet alleen de ouders en de gezinnen , maar ook de scholen merken dat kinderen te laat komen dan wel weer te laat worden afgehaald. Elke schooldag is, in vergelijking met kinderen in het reguliere onderwijs, voor deze kinderen dagelijks veel belastender. Terwijl ze veel kwetsbaarder zijn. Passend onderwijs heeft hen vanwege de knelpunten op termijn niets te bieden. Hun aantal groeit vanzelf.
Na een uitvoerige periode van gesprekken en actuele informatie, kiezen we er in deze brief voor om op de volgende zaken een signaal af te geven. Aan de tekorten aan personeel valt vanuit onze opdracht geen oplossing te verwachten. Wel: communicatie met betrokkenen, samenwerken, versterken van de rol van ouders, kinderen en onderwijs, en komen tot duurzame creatieve vormen die stabiliteit en veiligheid bieden voor de kinderen nu en in de toekomst.
Communicatie naar de ouders
Ouders van kinderen in het speciaal onderwijs, worden vele (en soms alle) schooldagen geconfronteerd met onbetrouwbaar schoolvervoer. Optimale communicatie vanuit vervoerder en gemeente is de sleutel naar minder dagelijkse stress voor ouders/verzorgers en kind(eren). Het bevordert de groei van vertrouwen voor een samenspel van alle betrokkenen.
Advies: Vraag ouders wat zij van de huidige communicatie vinden en wat zij daarin missen. Zet dit om in een plan dat bij hen past.
De rol van de ouders
Ouders, scholen en kinderen kennen als geen ander de problemen door hun dagelijkse ervaringen. Daarmee zijn zij een belangrijke bron van nieuwe ideeën en oplossingen.
Advies: Bouw met ouders en kinderen een duurzame en betrouwbare relatie op. Neem hun ervaringen serieus en laat zien wat er mee is gedaan. Zij maken veelal jaren gebruik van het leerlingenvervoer.
Wenselijkheid cliëntenpanel
Het leerlingenvervoer, zijnde Willemsen de Koning, dient als vervoerder een cliëntenpanel te hebben. Deze is er niet!
Advies: Zorg dat op korte termijn dit cliëntenpanel van de grond komt.
Samenwerking direct betrokkenen. Ouders, kinderen, scholen en gemeente
Vanuit de gemeente ontstaan initiatieven om de direct betrokkenen in gezamenlijke overleggen bij elkaar te brengen om zo samen tot meer bruikbare oplossingen te komen. Ouders vanuit hun ervaringen, kinderen eveneens, en scholen om de kwaliteit van het onderwijs te borgen. Scholen in enkele regio’s (Midden-Veluwe), nemen al initiatieven om oplossingen te ontwikkelen.
Advies: Faciliteer dit proces van samen optrekken en niet enkel t.b.v. alleen de stabiliteit van het leerlingenvervoer als doel. Maar net zo goed de veiligheid van de kinderen en de verbetering van het onderling vertrouwen. Dat alles op korte termijn zodat het komende half jaar geen verloren schooljaar wordt.
Vinger aan de pols
De gemeente gaat met een aantal tijdelijke oplossingen aan de slag. Werken met lusroutes voor 14 kinderen, minder individueel vervoer, en opstapplekken met touringcars. Als structurele oplossing blijft dit behelpen.
Advies: Breng zorgvuldig in kaart wat de ervaringen van de betrokkenen zijn. Vergeet ook de ervaringen van de kinderen niet.
Schade beperken
Zoals bekend: het gaat om kwetsbare kinderen die lange dagen maken, overprikkeld raken, en voorspelbaarheid nodig hebben.
Advies: Zorg voor begeleiders in dit vervoer die affiniteit met deze doelgroep hebben (bv. overweeg de inzet van ouderen). Zeker waar het gaat om vervoer van meerdere kinderen met de touringcars straks.
Scherpte op het programma van eisen aan de vervoerder
Advies: De gemeente contracteert de vervoeder. Zorg dat de oplossingen die gezocht worden, niet afgewenteld worden op de ouders en kinderen. Zowel financieel als qua verantwoordelijkheid en draaglast. Hun belasting is al buiten proportie. Houdt de vervoerder aan de eisen die gesteld worden met consequenties voor het niet nakomen daarvan.
Met vriendelijke groet,
Hans Wesselink
Voorzitter Adviesraad Sociaal Domein Apeldoorn
Heeft u een vraag voor of over de adviesraad? De Adviesraad Sociaal Domein Apeldoorn wordt ondersteund door een ambtelijk secretaris. U kunt het ambtelijk secretariaat van de adviesraden bereiken op maandag, dinsdag en donderdag.
