Advies Kadernota Maatschappelijke Ontwikkeling 2022-2030
Adviesraad Sociaal Domein Apeldoorn.
Adviesraad Sociaal Domein Apeldoorn.
Ambtelijk secretariaat
Postbus 9033
7300 ES Apeldoorn
T: 06 28314935
E: adviesraadsociaaldomein@apeldoorn.nl
Datum: 12 oktober 2021
Ons kenmerk: ASDA 2021-03
Aan: College van B&W van de gemeente Apeldoorn
CC: Antonie de Vlieger, Riëtte Janssen
Betreft: Advies Kadernota Maatschappelijke Ontwikkeling 2022-2030
Op 15 september 2021 heeft u ons verzocht advies uit te brengen over de Kadernota Maatschappelijke Ontwikkeling 2022-2030. Daaraan voorafgaande zijn wij in verschillende bijeenkomsten door uw ambtenaren op plezierige en openhartige wijze betrokken bij de totstandkoming van het huidige concept. In aansluiting hierop willen wij u onderstaande adviezen geven.
De nota schetst een ambitieuze doelstelling met een prachtig vergezicht wat als zodanig alleen maar door ons kan worden onderschreven. Zeker als hierbij het ver weg liggende jaar 2030 als uitgangspunt wordt genomen. Echter over de feitelijke realisatie van de diverse voornemens en plannen geeft deze nota (nog) geen antwoord. Verwezen wordt naar nog op te stellen
uitvoeringsnota’s en vitaliteitsplannen waarbij alleen voor deze laatste plannen een tijdschema is opgesteld. Maar ook die opgestelde vitaliteitsagenda’s zullen vervolgens nog in de praktijk gestalte moeten krijgen.
Om het niet alleen bij mooie woorden te laten adviseren wij om aan de nota een agenda toe te voegen met concrete data waarop de verschillende doelstellingen en voornemens gerealiseerd en ingevoerd moeten zijn.
De Inleiding van de kadernota eindigt met “We gaan het anders doen dan we tot nu toe deden”. Dat lijkt een logische conclusie op basis van de uitdagingen en vraagstukken waar de gemeente zich voor gesteld ziet. De in de nota genoemde “doorbraakmethode” kan daarbij van positieve invloed zijn. Gemist wordt echter een systematische beoordeling volgens de PDCA-cyclus van de verschillende initiatieven/pilots/ ervaringen van de afgelopen jaren. Een systematische analyse wordt gemist. Verschillende uitgangspunten en doelstellingen vanuit het verleden lijken in de nota met andere termen en omschrijvingen terug te komen. Is het oude wijn in nieuwe zakken? Het is bijvoorbeeld al weer enkele jaren geleden dat “de participatiemaatschappij” als nieuwe werkelijkheid werd geïntroduceerd. Of de discussies rond de ontmoetingsplekken: oorspronkelijk 45 plekken, nu -met en zonder ster- gereduceerd tot 20 plekken.
Geadviseerd wordt om na te gaan welke in het verleden benoemde doelstellingen zijn gerealiseerd en welke factoren hier positief of negatief aan hebben bijgedragen om vervolgens het te voeren beleid hierop af te stemmen..
De kadernota heeft als uitgangspunt dat Apeldoornse inwoners zelf werken aan de samenredzaamheid in sociale netwerken, die we ook wel het sociaal fundament wordt genoemd. De inwoner wordt hierbij aangesproken op zijn eigen verantwoordelijkheid. Op basis hiervan wordt verwacht dat de aanvullende zorg en ondersteuning van de gemeente voor kwetsbare inwoners minder vaak, minder zwaar en minder complex kan zijn. De adviesraad kan dit uitgangspunt op zichzelf wel onderschrijven maar is tegelijkertijd erg bezorgd over het grote beroep wat daarmee wordt gedaan op de “civil society”. Een gegeven dat ook wordt ondersteund door het rapport van het Sociaal Cultureel Planbureau: “Sociaal op koers” (nov. 2020).
Geadviseerd wordt om bij de uitwerking van de verschillende acties en doelstellingen de inwoners van Apeldoorn (en daarmee de informele netwerken), maar met name de kwetsbare burgers, actief te betrekken bij de plannen en de uitvoering te monitoren op de oorspronkelijke uitgangspunten en daarbij expliciete aandacht te geven aan de draagkracht van de verschillende groeperingen of buurten.
Een belangrijk thema bij de verdere uitwerking van de nota betreft de communicatie. In Nederland is ca. 15% laaggeletterd en heeft dus moeite om informatie te begrijpen. Daarnaast zijn er ook veel inwoners die niet digitaal vaardig zijn. Veelal betreft dit juist de kwetsbare inwoners.
Geadviseerd wordt om veel aandacht te geven aan communicatie door deze zodanig in te richten dat de verschillende doelgroepen ook op hun eigen niveau de informatie krijgen die zij nodig hebben om te kunnen participeren.
Ter ondersteuning van de samenredzaamheid investeert de gemeente door de verbindingen tussen de informele zorg en formele zorg te versterken. De informele zorg wordt gevormd door individuele burgers of door al dan niet geformaliseerde samenwerkingsverbanden van vrijwilligers. De vrijwilliger die zich jarenlang wil verbinden aan een bepaalde club of vereniging neemt af. Er ontstaan nieuwe vormen waar de informele organisaties op moeten inspelen. Tegelijkertijd wordt er meer gevraagd van de informele organisatie wat vormen van professionalisering met zich mee brengt.
Veel informele organisaties zijn niet van elkaars bestaan op de hoogte terwijl zij zich wel op hetzelfde werkveld richten. Ook inwoners zijn vaak slecht geïnformeerd over de mogelijkheden die informele organisaties voor hen kunnen betekenen.
Geadviseerd wordt om aan informele organisaties faciliteiten ter beschikking te stellen om zich (waar nodig) meer te professionaliseren ter ondersteunen in de bedrijfsvoering. Daarnaast zou een breed toegankelijke sociale kaart wenselijk zijn.
In de kadernota wordt voor de financiële kwetsbaarheid van een inwoner als uitgangspunt genomen de norm van 120% van de bijstand. In de praktijk blijkt echter dat in individuele situaties het inkomen weliswaar boven deze norm ligt maar dat de feitelijke omstandigheden zodanig zijn dat er toch in armoede wordt geleefd.
Geadviseerd wordt om in voorkomende situaties niet alleen het inkomen in de afweging bij de besluitvorming te betrekken maar ook het (noodzakelijke) uitgavenpatroon.
In 2016 heeft de Nederlandse regering (eindelijk) het VN-verdrag inzake de rechten van personen met een handicap geratificeerd met als doel de samenleving beter toegankelijk te maken voor mensen met een beperking. In de kadernota wordt hier ook aandacht aan besteed en knelpunten benoemd.
Geadviseerd wordt om meer gebruik te maken van de beschikbare ervaringsdeskundigheid en de oplossingsrichtingen te faciliteren.
Ook in eerdere adviezen (Advies inzake Ontwerp Beschermd Thuis 2030 Oost Veluwe dd 09-11-’20 en Advies inzake knelpunten in het Wonen dd 14-09-‘21) is ingegaan op verschillende aspecten die ook in deze kadernota aan de orde zijn gesteld. Kortheidshalve wordt daarnaar verwezen.
Graag zijn wij bereid om een nadere toelichting te geven over de gegeven adviezen. Wij gaan er van uit dat de Adviesraad, als gebruikelijk, ook nauw betrokken zal worden bij de verdere uitwerking en invulling van deze kadernota.
In afwachting van uw reactie tekenen wij,
Met vriendelijke groet,
Hans Wesselink
Voorzitter Adviesraad Sociaal Domein Apeldoorn
Heeft u een vraag voor of over de adviesraad? De Adviesraad Sociaal Domein Apeldoorn wordt ondersteund door een ambtelijk secretaris. U kunt het ambtelijk secretariaat van de adviesraden bereiken op maandag, dinsdag en donderdag.
