Advies inzake Actieplan Preventie Jeugdzorg en Onderwijs

Adviesraad Sociaal Domein Apeldoorn

Ambtelijk secretariaat
Postbus 9033
7300 ES Apeldoorn

T: 06-28314935
E: adviesraadsociaaldomein@apeldoorn.nl

Datum: 20 juli 2023
Ons kenmerk: ASDA 2023-07

Aan: College van B&W van de gemeente Apeldoorn
CC: Astrid Lourenco - Lubbers

Betreft:  Advies inzake Actieplan Preventie Jeugdzorg en Onderwijs

Geacht college, 

Als Adviesraad Sociaal Domein Apeldoorn ontvingen we de uitnodiging een advies uit te brengen over het Actieplan Preventie Jeugdzorg en Onderwijs. We zijn verheugd dat dit plan deel uitmaakt van een grotere integrale aanpak en nemen de gewenste brede ontwikkeling mee in onze advisering.
Allereerst willen we onze waardering uit spreken over de kwaliteit, inhoud, haalbaarheid en richting die in het plan zijn beschreven. Geen projecten meer, maar borging van structurele verbeteringen spreekt ons zeer aan.
Al in een vroegtijdig stadium zijn we meegenomen in het ontstaan van dit plan en volgen het graag verder op deze wijze.

Algemeen

Normaliseren wordt ingezet om een cultuuromslag breed in gang te zetten. Terecht wordt geconstateerd dat jeugdhulp tot nu toe niet het gewenste effect heeft gehad (daarom ook de Hervormingsagenda Jeugd). De fundamentele verandering die gewenst lijkt, is universeel inzetten op vroegtijdige lichte steun (0-18), zoals: versterken van gezinnen middels gevarieerde netwerken, en een variatie aan interventies. Versterking kinderopvang, onderwijs, en geïndiceerde hulp. Deze omslag in de praktijk zal van grote betekenis zijn maar zeker in het hele landschap van Apeldoorn dat van oudsher is ingericht vanuit traditionele instellingen.
Advies: Verhelder wat de begripsomschrijving van normaliseren is en de beoogde impact in dit actieplan.

Partnership

Een andere pijler is, simpel gezegd, “het meer samen met anderen, jeugd kansrijk groot brengen". Ook die beweging is als grote omslag te zien. Zowel in de thuissituatie als ook bij opvang en onderwijs. Hierbij zijn veel meer inwoners betrokken, in de zin van de ontwikkeling van sterke netwerken, vergroten van kansen en talenten door zowel informele steun als ook professionele inzet van (zorg) aanbieders. Het gaat om het versterken van samenwerking, waarbij vrijblijvendheid een gepasseerd station is. Wenselijker is het partnership te noemen. Dat garandeert urgentie en samen optrekken.
Dergelijke grote ingrijpende omslagen in ieders levenssfeer, vragen bredere bekendheid, goede laagdrempelige vindbaarheid en voor ieder burger bereikbaar. In de nota staat de intentie dat vinden en bereiken een opgave blijft, maar is niet voorzien van een plan. Een lokaal communicatieplan is een optie zoals bv. Een Campagne Normaliseren met aansprekende casussen en tevens alle verantwoordelijke maatschappelijke partners als uitdrager hiervan.
Advies: Zorg voor heldere gevarieerde communicatie over deze ingrijpende omslagen en toets de impact. Sluit daarbij aan wat er al is, bv. OZO verbindzorg en Samen055
Advies: Voorzie de nota van een uitwerking t.a.v. vinden, bereikbaarheid en bekendheid.
Advies:  Het actieplan spreekt zich uit voor inzet op het jonge kind. Zeer begrijpelijk vanuit preventief oogpunt. We juichen de samenhangende plannen toe. Niettemin vragen de zorgen die bij jongeren spelen t.a.v. toenemende mentale problematiek om meer aandacht in het actieplan. Eerder onderzoek (Samen sterker voor Generatie Z,  M. Hindriks, H. Kleinjan) waar alle laagdrempelige steun voor jongeren in kaart is gebracht, aanbevelingen helder en bruikbaar zijn, is het waard ingezet te worden. We zien dat graag geborgd in dit plan.

De actieplannen

De plannen zijn voldoende duidelijk, goed gekozen t.a.v. de gewenste omslag. Bij elke “Omgeving” volgen vanuit onze opgehaalde informatie kort enige wensen en opmerkingen

1. Thuis
   Kansrijke start is de basis waarop het toerusten van gezinnen verder door bouwt, centraal, normaliseren, versterking sociaal netwerk (vraagt meer aandacht), collectievere aanpak ouders (delen en samen verlichten), en versterking van het hele gezin.
   Complexe echtscheidingen, numeriek veroorzaker van het grote aantal beroepen op de Jeugdzorg (bescherming) en Veilig Thuis, verdient in de aanpak meer aandacht. Bescherming van Jeugd verdient prioriteit.
   Advies: Neem de opzet en opbrengst van de Toekomsttuin Jeugdbescherming mee in de ontwikkelingen van het preventieplan Jeugd &Opvang/onderwijs.

2. Opvang/Onderwijs
   Opgroeien in een ontwikkelingsgerichte omgeving waar talentondersteuning een geborgde plek gaat krijgen. De kern van de actieplannen in deze omgeving. Niet voor niets zijn een groot aantal actiepunten en interventies helder en gericht op kwetsbare jeugd. Allen versterken zowel opvang als onderwijs t/m VMBO.
   Advies: Neem Cultuur expliciet mee in de verrijkte schooldag.
   Advies: Zet ‘Op stap’ in voor alle gezinnen.
   Advies: Stimuleer het gebruik van OZO verbindzorg. Scholen hebben positieve ervaringen.
   Advies: Stimuleer het cultuursensitief werken bij alle maatschappelijke partners.
   Advies: Evalueer met regelmaat het samenspel en positionering van zowel Welzijn en Opvang/Onderwijs, als van informele en formele ondersteuning.

3. Samen in de wijk
   We onderschrijven de genoemde actieplannen. Leefbaarheid en veiligheid zijn niet enkel thuis van belang, maar eveneens in Opvang en Onderwijs, en de leefomgeving om veilig en goed op te groeien. Dat vraagt om regie en expertise, en dat zien we voldoende opgenomen.

Ten slotte

Door onze contacten in het veld is nu opgevallen dat de urgentie van de gewenste omslag begint te leven en opgepakt wordt. Het warme hart voor jeugd is voelbaar. Het samen op trekken met een vast aantal maatschappelijke organisaties zal daar zeker aan bijdragen. Zijn er vragen, we gaan graag in gesprek en volgen de ontwikkelingen.

Met vriendelijke groet,

Hans Wesselink
Voorzitter Adviesraad Sociaal Domein Apeldoorn